(( رۆلێ وێنه‌یێ مرۆڤگه‌رایی د كۆمه‌له‌ هوزانێن(نڤستن د چاڤێن نێرگزێدا) یا هوزانڤان(به‌شیر مزیری))

  • RONDIK MOHSIN ISMAEL Dept. of Kurdish Language, College of Basic Education, Univerity of Zakho, Kurdistan Region-Iraq
Keywords: وێنه‌، وێنه‌یێ مرۆڤگه‌رایی، خواستنا ڤه‌شارتی و هوزانڤان

Abstract

وێنێ هونه‌ری ئێك ژ ڕه‌گه‌زێن سه‌ره‌كیێن به‌رهه‌مێ ئه‌ده‌بییه‌، هه‌ر ژ كه‌ڤندا بوویه‌ جهێ گرنگیپێدانا هوزانڤانان و ڕه‌خنه‌گر و نڤیسه‌ران و ڤه‌كۆلین لسه‌ر هاتینه‌ ئه‌نجامدان، چونكی ئه‌و وێنه‌ ده‌ربرینێ ژ ناخ و ده‌روونێ مرۆڤان دكه‌ت و ب شێوه‌كێ هونه‌ریانه‌ دهێنه‌ ڕێزكرن و دبیته‌ جهێ سه‌رنجراكێشانا خوینه‌ری.مزیری ژی ب شێوه‌كێ گه‌له‌ك جوان وێنه‌ دناڤ هوزانێن خوه‌دا به‌رجه‌سته‌كرییه‌، ب ڕێكا وێنه‌یان و بتایبه‌ت وێنه‌یی مرۆڤگه‌رایی، شیایه‌ ئه‌و بۆنه‌وه‌رێن بێگیان ب ژیان بێخیت، دگه‌ل وێنه‌یان خواستن ژی هینایه‌ و ژ جۆرێ خواستنا ڤه‌شارتی په‌یره‌وكریه‌.
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه‌ ل ژێر ناڤونیشانێ(رۆلێ وێنه‌یێ مرۆڤگه‌رایێ د كۆمه‌له‌ هوزانێن( نڤستن د چاڤێن نێرگزێدا) یا هوزانڤان (به‌شیر مزیری)دایه‌، ژ دوو پشكان پێكدهێت،: پشكا تیۆری: زاراڤ و پێناسه‌ و جۆرێن وێنه‌یی ژ هه‌می لایه‌نانڤه‌ هاتینه‌ به‌حسكرن و پشكا دوویێ پراكتیككرنه‌ لسه‌ر وێنه‌یێ مرۆڤگه‌رایی، كو جۆره‌كه‌ د هوزانێن ناڤبریدا. ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه‌ ڤه‌كۆلینه‌كا وه‌سفی شڕۆڤه‌كارییه‌، ئانكو په‌یڤ هاتینه‌ و پاشی ئه‌و په‌یڤ بووینه‌ وێنه‌ و ژ لایێ ڕه‌خنه‌گری و خوینه‌ریڤه‌ هاتینه‌ شڕۆڤه‌كرن ب مه‌ره‌ما ڕوونكرن و ئاشكراكرنا مه‌به‌ستا هوزانڤانی بۆ ئه‌وان وێنه‌ێین دناڤ پارچه‌ هوزانێن خوه‌دا به‌رجه‌سته‌كرین

Downloads

Download data is not yet available.

References

-په‌رتووكێن ب زمانێ كوردی:
امین، عبدالقادر محمد(2002). وێنه‌ی شیعری له‌ ڕێبازی رومانسی كوردی دا، ده‌زگای چاپ و په‌خشی سه‌رده‌م، سلێمانی.
بكر،محمد(2004). په‌خشانه‌ شیعری كوردی ته‌كنوسیمانتیكی گوتاری شیعری،ده‌زگای چاپ و به‌لاوكردنه‌وه‌ی ئاراس، چاپخانا وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌،هه‌ولێر.
چه‌لكی، مه‌سعود یاسین(2012). رۆلێ هونه‌رێن ڕوونبێژیێ د چێكرنا وێنێ هوزانا كوردیدا،چاپخانه‌ی حاجی هاشم،هه‌ولێر.
فه‌تاح، رزگار عومه‌ر(2013). رومانسیزم له‌ شیعری هێمن و محه‌مه‌د نوریدا، خانه‌ی موكریانی، هه‌ولێر.
حسێن، جه‌بار ئه‌حمه‌د(2008). ئیستاتیكای ده‌قی شیعری كوردی، كوردستان عیراق(1950-1970)، چاپخانه‌یی سه‌رده‌م،سلێمانی.
عیسا، هاوژین سلێوه‌(2009). بنیاتی وێنه‌ی هونه‌ری له‌ شیعری شێركو بێكه‌س دا، ده‌زگای چاپ و چاپه‌مه‌نی سه‌رده‌م، سلێمانی.
مزیری،به‌شیر(2005). نڤستن دچاڤێن نێرگزێ دا،چاپا ئێكێ چاپخانا هاوار،دهوك .

-په‌رتووكێن ب زمانێ عه‌ره‌بی:
بو بحیو،ابو جمعه‌(1992). موازنه‌ بین شعرا‌والمهجر الشمالی و جماعه‌ ابولو، منشورات جامعه‌ قاریونس، بنغاری،الگبعه‌ الاولی.
بنار، مبروكه‌(2013). الاستعاره‌ عند عبدالقاهر الجرجانی مقاربه‌ التداولیه‌،اشراف:لیلی كاده‌،رساله‌ ماجستیر،جامعه‌ محمدخچیرسبكره‌، قسم الاداب و اللغه‌ العربیه‌.
حراره‌، الهام اسماعیل(2013). الصوره‌ البیانیه‌ فی كتاب وح البیان فی تفسیر القران الكریم لااسماعیل حقی البروسوی(ت 1137) ،اشراف:محمدشعبان علوانی،رساله‌ ماجستیر، كلیه‌ الادب،جامعه‌ الاسلامیه‌،غزه‌.
سلمان،حسام تحسین یاسین(2011). الصوره‌ الفنیه‌ فی الشعر ابن القیسرانی، عناصر التشكیل و الابداع،اشراف: عبدالخالق عیسی، رائد عبدالرحیم، رساله‌ ماجستیر،جامعه‌ النجاح فی النابلس،فلسگین
عید،رجا‌و(1979).دراسه‌ فی لغه‌ الشاعر (رۆیه‌ نقدیه‌) مساله‌ معارف الاسكندریه‌،مصر .
عصفور،جابر(1992). الصوره‌ الفنیه‌،الگبعه‌ الپالپه‌،المركز الپقافی العربی،بیروت.
هاشم،زینب یوسف عبدالله(1994) الاستعاره‌ عند القاهر الجرجانی،اشراف: علی العماری،رساله‌ ماجستیر،جامعه‌ ام القری.
المختار،زین الدین(1998). المدخل الی نڤریه‌ النقد النفسی،منشورات التحاد الكتاب العرب،دمشق.
واخرون،ناصر حلاوی(1996).البلاغه‌ و التگبیق،مگبعه‌ وزراه‌ التربیه‌،الگبعه‌ الپانیه‌ المنقحه‌،بغداد.
محمد،الولی(1990). الصوره‌ الشعریه‌ فی الخگاب البلاغی و النقدی ،المركز الپقافی العربی ،الگبعه‌ الاولی،بیروت،لبنان.
-نامێن ئه‌كادیمی:
بامه‌رنی،نه‌وزاد عه‌بدوللا حاجی(2007). ئایدیولوژیا دهوزانێن (جه‌گه‌ر خوین)دا ، سه‌رپه‌رشتیار: فوئاد ره‌شید محه‌مه‌د، پلا ماسته‌رێ د ئه‌ده‌بێ كوردیدا، زانكویا دهوك.
بامه‌رنی،نه‌وزاد عه‌بدولا(2012). ئیستاتیكا جهی دهۆزانا هه‌ڤجه‌رخا كوردیدا ل ده‌ڤه‌را بادینان دناڤبه‌را سالێن 1980-1990، شه‌رپه‌رشتیا:فوئاد ره‌شید محه‌مه‌د،ڤه‌كۆلینه‌كا وه‌سفی شیكاریه‌،پلا دكتورایێ د ئه‌ده‌بێ كوریدا،زانكویا دهوك.
بزێنی،سعد فاروق شێخ(2011). بنیاتی هونه‌ری له‌ شیعره‌كانی ئه‌حمه‌د موختار جاف دا،سه‌رپه‌رشتیا:نه‌وزاد وه‌قاس سه‌عید،زانكویا سه‌لاحه‌دین،هه‌ولێر.
حه‌مه‌،هێتله‌ر ئه‌حمه‌د(2001).وێنه‌ی شعری لای نالی،سه‌رپه‌رشتیار: ئیبراهیم ئه‌حمه‌د شوان،زانكوی سه‌لاحه‌دین، نامه‌یی ماسته‌ر له‌ ئه‌ده‌بی كوردیدا.
كاكل،هه‌لمه‌ت عوسمان(2008-2009). وێنه‌ی هونه‌ری له‌شعری (حسێن قه‌ره‌داغی)سه‌رپه‌رشتیار:هاو ژین سلێوه‌ عیسا،كولیژی زمانان، زانكوی كویه‌.
عه‌بدوالره‌حمان،عه‌بدول سلام سالار(2000). هونه‌ری ڕه‌وانبێژی له‌ شعری (نالی)دا ،سه‌رپه‌رشتیار:دلشاد عه‌لی ،نامه‌یی ماسته‌ر ،زانكوی سلێمانی .
گه‌ردی،سه‌ردار ئه‌حمه‌د(2002). بنیاتی وێنه‌ی هونه‌ری له‌ شیعری كوردیدا (1970-1991). سه‌رپه‌رشتیار: دلشاد علی محمد،پلا دكتورایی د ئه‌ده‌بی كوردیدا، زانكوی سلێمانی .
گاهر،نزار سلمان(2014). سیمولوژیا وێنێ دیتنێ د هۆزانا هه‌ڤجه‌رخا كوردیدا، سه‌رپه‌رشتیا:محمد بكرمحمد،پلا دكتورایێ د ئه‌ده‌بێ كوردیدا،زانكویا دهوك.
كه‌لار،حوسێن محمود(2008). شێواز له‌ هۆنراوه‌كانی فه‌رهاد شاكه‌لی دا، نامه‌ی ماسته‌ر ، سه‌رپه‌رشتیار:عادل مه‌جید محه‌مه‌د گه‌رمیانی،زانكوی كویه‌.
محمد، یوسف علی(2014). بنیاتی وێنه‌ له‌ شیعره‌كانی(میهری)دا ، سه‌رپه‌رشتیار،نه‌وزاد وه‌قاس سه‌عید،نامه‌ی ماسته‌ر له‌ ئه‌ده‌بی كوردیدا، زانكوی سه‌لاحدین،هه‌ولێر .

-گۆڤار:
سالح،تاریق(2013)،وێنه‌ی شیعر له‌ هه‌ندێك شیعری گوراندا ، گوڤارا رامان، ژماره‌ 199.

-فه‌رهه‌نگ:
Boti,kamiran(2006).ferhangakamiran(kurdi-kurd),dezgehesperezyaGapoweshane,Gap eke.
Published
2021-10-12
How to Cite
ISMAEL, R. M. (2021). (( رۆلێ وێنه‌یێ مرۆڤگه‌رایی د كۆمه‌له‌ هوزانێن(نڤستن د چاڤێن نێرگزێدا) یا هوزانڤان(به‌شیر مزیری)). Journal of Duhok University, 24(2), 255-275. https://doi.org/10.26682/hjuod.2021.24.2.13
Section
Humanities and Social Sciences