x-bar ڕونانا گرێیێن لێكسیكى ل دویڤ تیۆرا
Abstract
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه ڕۆنانا گرێیێن لێكسیكیێن زمانێ كوردی لگوره‌یى تیۆرا(x-bar)ێ خۆیادكه‌ت و ژهه‌ڤجودادكه‌ت. جۆرێن گرێیێن لێكسیكى و ته‌كنیكا ڕۆنانا پێكهێنێن هه‌ر جۆره‌كێ ژ گرێیێن (ناڤ، پێشناڤ، هه‌ڤالناڤ و كار)ىهاتینه دیاركرنێ.
ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه لگۆر تیۆرا(x-bar) یا چۆمسكى، كو لقه‌كه ژ تیۆرا (GB)هاتییه ئه‌نجامدانێ. ل گوره‌ى ئه‌ڤێ تیۆرێ پڕۆسا ڕۆنانا گرێیان ب شێوه‌یه‌كێ هه‌ره‌مه‌كى نینه، به‌لكو ل دویڤ پێكهێنێن ئاڤاكه‌رێن ڕۆنانا گرێیانه و چه‌وانییا هاتنا وانه‌دگرێدا، ژبه‌ركو ئه‌ڤ پێكهێنه ب ڕێكا ده‌ستهه‌لاتداریێ و زالبوونێ، كو ب شێوه‌یێ هه‌ره‌مى ژ هه‌ڤ دهێنه جوداكرن، ژبه‌ركو هه‌مى پێكهێنان هه‌مان به‌هایێ ڕێزمانى نینه، پێكهێنێن سه‌ره‌كى و لاوه‌كى گرێیان ئاڤادكه‌ن، گرنگترین ئه‌نجامێن كو، د ئه‌ڤێ ڤه‌كۆلینێدا به‌رچاڤدكه‌ڤن ئه‌ون، كو سه‌ره(حوكمكه‌ر) گرنگترین پێكهێنا گرێیه، جۆرێن گرێیێن لیكسیكى خویادكه‌تن،ئه‌و لگۆره‌ى پێدڤییاتیا خۆ سپێسیفایه‌ر و ته‌واوكه‌ران وه‌ردگریت، ئه‌ڤ پێكهێنه جۆرێن گرێیێن(ناڤ، هه‌ڤالناڤ، پێشناڤ،،كار)ى ئاڤادكه‌ن، ئه‌ڤجا چ گرێیا (ساده، لێكدایى، ئالۆز)بیت. جهێ سه‌ره‌ى دگرێیێن لێكسیكیێن زمانێ كوردیداژهه‌ڤجودایه. سه‌ره بشێوێ(سه‌ره‌تا و ناڤه‌ند و كۆتا)خویادبیت.
Downloads
References
بائیز عومه‌ر ئه‌حمه‌د(2008)گرێ د دایالێكتا سه‌رى یا زمانێ كوردیدا((گۆڤه‌را بادینى))،گۆڤارا زانكۆیا دهوك، به‌رپه‌ندا:11، ژماره1.
تارا موحسین قادر(2011)زمانى كوردیى و مینیماڵ پرۆگرام،نامه‌ى دكتۆرا، زانكۆی سلێمانى.
حاته‌م ولیا محه‌مه‌د(2006) په‌یوه‌ندییه ڕۆنانییه‌كانى نواندنه سینتاكسییه‌كان، نامه‌ى دكتۆرا، زانكۆى سه‌لاحه‌دین هه‌ولێر.
خه‌سرۆ ئه‌حمه‌د ڕه‌سول(2012)ڕسته له شێوه‌زارى خوشناوه‌تیدا له ڕوانگه‌ى تیۆرى ده‌سه‌ڵات و به‌ستنه‌وه‌دا، فاكه‌لتیى ئاداب، زانكۆى سوران.
ساجیده عه‌بدولا فه‌رهادى(2013)هه‌ندێ لایه‌نى ڕسته‌سازى زمانى كوردى، چاپخانه‌ى حه‌جى هاشم، هه‌ولێر.
سانیا جه‌بار عه‌بوزه‌ید(2013)جهگهۆڕینا كه‌رستان دڕستێدا((گۆڤه‌را به‌هدینى))، ناما دكتورایێ،فاكه‌لتى ئاداب، زانكۆى سۆران.
سه‌باح ره‌شید قادر(2009) هه‌ندێ لایه‌نى ڕێزمانى ده‌ستهه‌لات و به‌ستنه‌وه(GB)له زمانى كوردیدا، چاپخانه‌ى حاجى هاشم، هه‌ولێر.
شلێر نایف ئه‌مین(2015) فرێزێن ئه‌ركى د دیالێكتا كرمانجیا سه‌ریدا(گۆڤه‌را به‌هدینى)، ناما دكتورایێ، فه‌كۆلتیا زانستێن مرۆڤایه‌تى، زانكۆیا دهوك.
شێرزاد سه‌برى عه‌لى و ئازاد مونیب(2016) وشه‌سازى، چاپا ئێكێ، ده‌زگه‌هى هیڤى، دهوك.
گارق صالح محمود( 2014)بنه‌ما گشتى و تایبه‌تییه‌كانى ڕێزمانى كوردى له به‌ر ڕوشنایى تیوره‌كه‌ى چۆمسكیدا، نامه‌ى
ماسته‌ر، كۆلێژى په‌روه‌رده، زانكویى سه‌ڵاحه‌ددین، هه‌ولێر.
نه‌رمین عه‌لى ئیسلام(2017)تایپۆلۆجیا ڕستێ د زمانێ كوردیدا((گۆڤه‌را به‌هدینى))، ناما ماسته‌رێ، فه‌كۆلتیا زانستێن مرۆڤایه‌تى، زانكۆیا زاخۆ.
Cherly A. Black(1998) A step-by-step introduction to the Government and Binding theory of syntax, SIL - Mexico Branch and University of North Dakota.
Cook and Newson(1997)cook,v.j.,and Mark Newson(1996)chomskys universal grammer: AnIntroduction(2nd ed).oxford: black well publishers.
Fattah,M.M.(1997), A generative Grammar of Kurdish, Unpublished ph.dissertation, University of Amstrdam.
Julia Horvath,Pied-Piping,Tel(2016)Aviv University,Israel.
Haegeman(1990)Introduction to Government and Binding Theory.
Mahmud Farrkhpey(1999a)Government and Binding Chomskys Language Theory,first edition,Mharat,Tehran.
Mahmud Farrkhpey(1999b)Fandamental concepts in Linguistics, third edition,Mharat,Sokhan-Tehran.
Noam Chomsky(1997) Some Concepts and Consequences of the Theory of Government and Binding, Seventh printing, The MIT Press Cambridge , MassachusettsLondon, England.
Pied-Piping, Julia Horvath(2016) Aviv University, Israel.
Samuel, NuhuBaba(2016) Aspectsof Moda VerbPHrase.
Lendzemo(2008)The Syntax of Sentential constituentsA transformational Grammar
analysis,University of Benin-Nigeria,Lagos Papers in English Studies Vol.3:186-203.
It is the policy of the Journal of Duhok University to own the copyright of the technical contributions. It publishes and facilitates the appropriate re-utilize of the published materials by others. Photocopying is permitted with credit and referring to the source for individuals use.
Copyright © 2017. All Rights Reserved.
