(سیمیۆلۆژیا سۆزان د دیوانا (وهرنهئهڤینێ)یا هۆزانڤان(سهلمان كوڤلی)دا)
Abstract
سیمیۆلۆژیا سۆزان وهكى بابهتهكێ گرنگ د ژیانا ئاسایی و ڕۆژانهدا دیاردبیت، كو بویه لایهنهكێ ب بها دناڤ بابهتێن جیاوازدا، بێگومان دهقێن ئهدهبی ب گشتى و هۆزان ب تایبهتى ئێك ژ ئهوان بوارانه یێن كو سیمیۆلۆژیا سۆزان تێدا بهرجهسته دبیت، ئهڤ (سۆز) ه ههلگرێ واتایهكا مهزنا دهقییه، ژبهر ئهڤێ چهندێ مه ب فهر دیت كو ژ ڕوانگهها ڕهخنهیا سیمیۆلۆژیایێ ڤهكۆلین ل دور ئهڤى بابهتى بهێتهكرن، داكو دهلالهتێن نیشانهیێن ساخلهتێن پێكهاتهیێن سۆزدارى(پهرۆشى، خۆمهزنكرن، گلهیی و گازندێ، شانازیكرن) یێ بهێته نیشاندان، دیسان گرنگییا ئهڤێ ڤهكۆلینێ ئهوهكو ههتاكو دهمێ ئهنجامدانا ئهڤێ ڤهكۆلینێ هیچ ڤهكۆلینێن ب ئهڤێ شێوهى نههاتیه كرن د مهیدانا ئهدهبیاتا كوردى ب گشتى و مهیدانا ڕهخنهیا ئهدهبێ كوردى ب تایبهتى، ههر ئهڤ چهنده ژى بویه پالدهرهك بۆ ئهنجامدانا ڤهكۆلینێ لژێر ناڤونیشانێ (سیمیۆلۆژیا سۆزان د دیوانا (وهرنهئهڤینێ)یا هۆزانڤان(سهلمان كوڤلی)دا) یه ، كو ل دویڤ میكانیزمهكا دیاركرى ههر ئێك ژ ساخلهتێن پێكهاتهیێن سۆزدارى (پهرۆشى، خۆمهزنكرن، گلهیی و گازندێ، شانازیكرن) یێ دناڤ ئهڤان دهقێن هۆزانا نویدا هاتینه شرۆڤهكرن.
ل ئهڤێرێ شرۆڤهكرنا ههر ئێك ژ ئهوان ساخلهتێن پێكهاتهیێن سۆزدارییێ و نیشاندانا دهلالهتێن ئهوان ب ڕێكا هندهك نیشانه و دهربڕینێن سیمیۆلۆژى د هۆزانا نوییا كوردیدا ل دویڤ ههرسێ جۆرێن سۆزا (حهژێكرن و ڤیانێ، ئێش و ئازار و كهربژێڤهبوونێ، ڤیان و كهربژێڤهبونێ پێكڤه) هاتینه ئهنجامدان، ل دویماهیكێ ب گشتى بۆمه دیاربو كو ژلایهكیڤه (فره سۆزى) د ئهڤان سۆزاندا ههیه و دو جۆرێن سهرهكییێن سۆزێ وهكى (حهژێكرن و ڤیانێ، ئێش و ئازار و كهربژێڤهبونێ) دناڤ ئهواندا هاتینه بهرجهستهكرن دگهل ههبونا هێزهكا مهزنا سۆزدارییێ دناڤ هۆزانێدا، ژلایهكێ دیڤه ساخلهتێن پێكهاتهیا سۆزدارییا گلهیی و گازندێ د ڕێزا ئێكێ دهێت و ساخلهتێن پێكهاتهیا سۆزدارییا پهرۆشى و خۆمهزنكرنێ د ڕێزا دویماهیكێدایه، لهوما ڕێبازا وهسفییا شرۆڤهكارى ڕێبازهكا گونجاى بوو بۆ ئهنجامدانا ڤهكۆلینێ، ههروهسا دهلالهتێن ئهوان هۆزانان زهمینهك بوون بۆ ههلگرتنا ڕامان و هۆزانڤانى بخۆ كو تێدا باسێ بابهتێن (ئهڤینى، نیشتیمانى و نهتهوهیی، جڤاكى) هاتیهكرن.
Downloads
References
الثعالبی، أ،2000، الشكوى والعتاب، گ1، الكویت:مجلس الوطنی للثقافه والفنون والأدب، 13.
الخفاجی، مـ ، 1949،عبدلله ابن المعتز، ب.ط، مصر:مكتبه الحسین التجاریه، 75.
الزاهی، فـ ،2003، النص والجسد والتأویل، ط1، مغرب (أفرقیا الشرق)، 43- 44.
الفاخوری، حـ ،1992، الفخر والحماسه، ط5، ب.م.ط:دار المعارف، 9.
اللامی، عـ ، 1985، الأدب العربی فی الأحواز، ب.ط، بغداد:دار الحریه للطباعه، منشورات وزاره الثقافه و الاعلام، 166- 169.
بدوی، أ، 1996، أسس النقد الأدبی عند العرب، ب.ط، القاهره:دار النهضه مصر للطباعه والنشر، 219.
بوملحم، عـ ، 1970، فی الأدب و فنونه، ب.ط، صیدا – لبنان:المطبعه العصریه للطباعه، 61- 62.
حمداوی، جـ ، 2015، الاتجاهات السیمیوطیقیه – التیارات والمدارس السیمیوطیقیه فی الثقافه الغربیه، ط1، ب.م.ط: مكتبه المپقف، 124.
خضر، فـ ، 2004،عناصر الابداع الفنی فی شعر ابن زیدون، ب.ط، الكویت، 18.
سعدیه، نـ ، 2016، التحلیل السیمیائی والخطاب،ط1، لبنان:عالم الكتب الحدیث للنشر والتوزیع، 142- 143، 148.
سمیسم، و، ------، فن العتاب فی الشعر الاموی(جریر الفرزدق – الراعی النهیری) أنموذجا، ب.ط، ب.م.ط، 445- 446.
طیمات، غـ و الأشقر، عـ ، 2011، الأدب الجاهلی قضایاه – أغراچه – أعلامه – فنونه، ط5، سوریه:دار الفكر، 163، 166، 189- 193.
عزام، مـ ،----- ، المصطلح النقدیه فی التراپ الأدبی، ب.ط، سوریه:دار الشۆون، 339.
علی (ابن منڤور)، أ، 2003، معجم لسان العرب، ط4، مصر: دار الحدیپ، 30- 33، 36- 37، 39- 40، 344.
معلوف، لـ ، 2011، المنجد فی اللغه والاعلام، گ44، بیروت – لبنان:دار المشرق، 208.
منصور، طـ و الشرقاوی، أ ، 2003، أسس علم النفس العام، ب.ط، القاهره:المكتبه الانجیلو المصریه، 480.
نبوی، عـ ،2006، دراسات فی الأدب الجاهلی، مۆسسه المختار للنشر والتوزیع، ط1، القاهره:مۆسسه المختار للنشر والتوزیع، 135.
- نامهیێن ئهكادیمى:
أحمد، ر، 1985، المناقچات فی الجاهلیه وصدر ألاسلام، رساله الماجستیر، جامعه بغداد، كلیه الاداب.
أمین، هـ ، 2000، الفنون ألأدبیه فی العصر العباسی، رساله الماجستیر، جامعه السلیمانیه، كلیه اللغات.
الرشود، خـ ،2017، كتاب مصارع العشاق للسراج القاری: دراسه سیمیائیه، رساله الدكتوراه، جامعه الیرموك، اربد - الاردن،كلیه الاداب.
المحمادی، حـ ، 1435- 1436هـ، أسلوب العتاب فی التربیه الاسلامیه وتگبیقاته فی الاسره والمدرسه، رساله الماجستیر، جامعه أم القرى، المملكه العربیه السعودیه،كلیه التربیه.
بعزیز، سـ و فراق، مـ ، 2017- 2018، سیمیائیه ألأهواو فی روایه "شوق الدرویش" لحمور زیاده، رساله الماجستیر، جامعه العربی بن مهیدی - أم البواقی، الجزائر،كلیه الاداب و اللغات.
بوعلاق، هـ ، 2017، سیمیائیه ألأهواو فی روایه"حبیبی داعشی" لهاجر عبدالصمد، رساله الماجستیر، جامعه 08 ماى 1945 قالمه،كلیه الاداب واللغات.
ستیتی، سـ ، 2012- 2013، فنیه التشكیل الفچائی وسیروره الحكایه فی روایه ألأمیر لـ"واسینی الأعراج"، رساله دكتوراه، جامعه سگیف2،كلیه الاداب واللغات.
سمیره، د و رقیه، حـ ، 2018- 2019، سیمیاو ألأهواو فی دیوان "بشار بن برد"، رساله الماجستیر، جامعه محمد خیضر بسكره، الجزائر،كلیه الاداب واللغات.
سهام، بـ و صراح، بـ ، 2017- 2018، جمالیات التكرار فی دیوان " هل تسمعین صهیل أحزانی" نزار قبانی نموژجا، رساله الماجستیر، جامعه عبدالرحمن میره بجایه، كلیه الاداب و اللغات.
طراكی، صـ و مباركی، سـ ، 2013- 2014، عاطفه الصمت فی روایه – بحر الصمت – لیاسمینه صالح، رساله الماجستیر، جامعه بجایه،كلیه الاداب واللغات.
عباس، ر، 2007- 2008، صوره الفخر والهجاو فی شعر النقائص، رساله الماجستیر، جامعه الخرطوم، كلیه الاداب.
ملیزه، عـ ، 2015- 2016، سیمیائیه ألأهواو فی روایه "2084 حكایه العربی ألأخیر" لواسینی ألأعرج، رساله الماجستیر، جامعه أكلی محند أولحاج – البویره، الجزائر،كلیه الاداب واللغات.
ملیكه، بـ ، 2014، سیمیائیه ألأهواو فی روایه مالك الحزین لأبراهیم أصلان، رساله الماجستیر، جامعه 8 مای 1945 قالمه، الجزائر،كلیه الاداب و اللغات.
- گۆڤار:
المجمعی، مـ و الاحبابی، عـ ، 2016، التواچع والكبریاو عند شعراو العرب ما قبل الاسلام (نصوص مختاره)، مجله الدراسات التاریخیه و الحضاریه (مجله علمیه محكمه)، العدد 25، المجلد 8، 429.
اللهیبی، یـ ، 2013، الفخر فی شعر الأخضر اللهبی، مجله جامعه كركوك، العدد3، المجلد 8، 3.
بغداد، عـ ، 2019، السیمیائیات من العمل الى الهوى – قراوه فی كتاب سیمیائیه الاهواو لغریماص و فونتانی، مجله بحوپ سیمیائیه، العدد 14، المجلد 8، 28.
جواد، ا، 2011، أسالیب الپواب والعقاب و أهمیتها فی عملیه التعلم، مجله الجامعه الاسلامیه، العدد 3، المجلد 26، 415.
حمید، هـ ، 2019، العاگفه موچوعا سیمیائیا قراوه فی خگابات النبی ألأعڤم محمد صلى الله و علیه وسلم، المجله الفصلیه محكمه ، العدد 30، المجلد 8 ، 103.
ربابعه، مـ ، 2018، سیمیاو العواگف: قراوه فی قصیده(نام الخلی) للأسود بن یعفر، مجله اتحاد الجامعات العربیه للأدب، العدد 1، المجلد 15، 328.
سعدون، نـ ، 2010، أنساق التقبل فی الفخر بالشعر عند المخچرمین الاسلامیین، مجله كلیه التربیه الاساسیه، العدد 61، 2.
سوركتی، حـ و ادریس، خـ ، 2014، موچوعات شعر السجون فی العصر العباسی – الشكوى والعتاب انموژجا، مجله العلوم الأنسانیه، العدد 3، المجلد15، 2- 3.
شكر، كـ و مصطفى، حـ ، 2014، العتاب والشكوى فی قصائد علی بن الجهم، islam Medeniyeti Arastirmalari Dergisi, The journal of Islamic Civilazition Studies, Cilt 1, Sayi 1.
لطیف، حـ ، 2012، الفخر بین الژات و الاخر قراوه فی شعر قیس الخطیم، مجله جامعه ژی قار، العدد3، المجلد 7، 2- 3، 4- 8.
مسبوق، سـ و حاجیزاده، أ، 2018، المۆتلق والمختلف فی فخر أبی فراس الحمدانی و طلب املی، مجله الاداب – ملحق، العدد 127، 720، 741- 742.
- دیوان:
كوڤلى، سـ ، 1988، وهرنه ئهڤینى، ژبهڵاڤكرنا ئهمینداریا گشتى یا رۆشنبیرى و لاوان ل دهڤهرا كوردستانێ، 12-13، 15- 16، 56، 63- 64.
- سایتێن ئهنتهرنێتێ:
المطامی، عـ ، 26/11/2020، سیمیائیه الحزن فی دیوان (مبتدأ لبكاو اخر): دراسه فی چوو سیمیائیه ألأهواو: من الموقع (مجله الاپر) الالكترونیه، العدد 24 (2016)، ژ ئهڤى سایتى هاتیه وهرگرتن:
https://www.researchgate.net/profile/Alawi_Al-Malgami/publication/321029605 _symyayyt_alhzn_fy_dywan_mbtda_lbka_akhr_drast_fy_dw_symyayyt_alahwa/links/5c618a59299bf1d14cbcb661/symyayyt-alhzn-fy-dywan-mbtda-lbka-akhr-drast-fy-dw-symyayyt-alahwa.pdf?origin=publication_detail
النجلاو، ا، 1/12/2020، تعریف الشعر بصفه عامه - الشعر العربی، ژ ئهڤى سایتى هاتیه وهرگرتن: https://rafiwriter34.blogspot.com/2019/06/ blog-post_21.html
ستیتی، سـ ، 30/11/2020، سیمیائیه ألأهواو – مداخله مقدمه للیوم الدراسى: الروایه الجزائریه فی ڤل المناهج النقدیه النعاصره: من الموقع (DSpace Home) الالكترونیه، ژ ئهڤى سایتى هاتیه وهرگرتن:
http://dspace.univ-msila.dz:8080//xmlui/handle/123456789/9567 .
همدان، سـ ، 30/11/2020، كلام عن الكبریاو و عزه النفس: من الموقع (موچوع) الالكترونیه، ژ ئهڤى سایتى هاتیه وهرگرتن: https://mawdoo3.com/.
It is the policy of the Journal of Duhok University to own the copyright of the technical contributions. It publishes and facilitates the appropriate re-utilize of the published materials by others. Photocopying is permitted with credit and referring to the source for individuals use.
Copyright © 2017. All Rights Reserved.