كەلتوورێ‌ مادی د شعرا (عارف حیتوی) یدا

MEVAN JARJEES  ABDULRAHMAN; AMEEN ABDULQADER  OMER

doi:10.26682/hjuod.2023.26.2.16

MEVAN JARJEES ABDULRAHMAN Dept. of Kurdish of language, College of languages, University of Duhok, Kurdistan Region-Iraq
AMEEN ABDULQADER OMER Dept. of Kurdish of language, College of languages, University of Duhok, Kurdistan Region-Iraq

DOI: https://doi.org/10.26682/hjuod.2023.26.2.16

Keywords: كەلتوور، كەلتوورێ مادی، عارف حیتو، شعر

Abstract

كەلتوورێ مادی ب هەمی ئامراز و کەرەستەیێن خویێن نەتەوەیی وەک بەشەکێ هەرە گرنگێ کەلتووری ب گشتی دهێتە ناسکرن، چونکە باب و باپیران وەک پێدڤی د ژیانا خۆدا بكاردهینان. كەلتوورێ مادی نەبتنێ‌ هندەک تشتێن دەم ب سەرڤەچووینە، بەلكو ب شارستانیەتا مرۆڤایەتیێڤە گرێدایە. شعر ئەو ئالاڤە د دەستێ شاعراندا کو برێکا وێ دشێن مفای ژ کەلتووری ب گشتی وەربگرن، د ناڤ شعرێن خۆدا بکاربهینیت. چونکە شاعر نە بتنێ چاڤلێکرنا تشتێ جیهانا دەرڤە دکەت. ئانکو وەک هەیی وی کەلتووری وێنە ناکەت، بەلکو دچیتە دناڤ کویراتیێدا و ئامرازێ ئەڤێ چەندێ ژی دێ برێکا ئافراندنا زمانەکێ شیعری بیت ، ئەڤە ژی ب زیرەکی و بکارهینانا شاعریڤە یا گرێدایە. واتە شاعر دشێن بابەتێن کەلتوورێ مادی ژ رەهەندێن وان یێن رەوشنبیرى ڤەگوهێزیتە رەوشەنبیریەکا نویتر، ب شێوەیەکێ ئەدەبی و هونەری- جەڤەنگیی ب کاربهینت داکو دەربرینێ ژ کەتوارێ هەیى بکەتن. ڤی رەنگی شاعر پشت بەستنێ ل سەر ئەڤى ئالاڤى دکەن، داکو ژ گەهاندنا روون و ئاشکەرا دویربکەڤیت، د هەمان دەمدا بهایەکێ ئستاتیکى وهونەرى ب دەقى دبەخشیت و سەربۆرا شعری ب واتا دەلالەتێن نوى دەولەمەند دکەت. د ئەڤێ‌ ڤەكۆلینێدا هەول هاتیەدان ژبۆ دویڤچوونا چەوانییا بکارهینان و مفاوەرگرتنا ژ کەلتوورێ مادی ژ ئالیێ شاعر عارف حیتویڤە. ڤەکۆلینێ سەلماندییە کو ‌عارف حیتوی ب بەرفرەهی مفا ژ کەلتوورێ مادی وەرگرتیە، وەک جەڤەنگ د ناڤ شعرا خۆدا بکارهینایە و دەلالەت و واتایێن کویر برێکا ئەڤی کەلتووری ب تێکستێ شعرا خۆ پەخشیە

Downloads

Download data is not yet available.

References

ایجلتون، تیري(٢٠١٢). فكرة الثقافة. ط٢: القاهرة الهیئة المصریة العامة.
الماجدي، خزعل(٢٠١١). اللعقل الشعري. دمشق: دار النايا للنشر و الطبع..
الشرقي، خدیجة(٢٠١٦).ابعاد التراث فی الروایة الجزائر المعاصر الممرضة الثائرە انموذجا. رسالة ماجستر الجامعة احمد درایە. کلیة الاداب و للغات.
الجبوري، معة حسین یوسف(٢٠١٢). المظامین التراثیة. عمان دارصفا للنشروالثقافة.
بلخرشوش، خدیجة(٢٠١٧). تجلیات التراث في روایة رمل المایة فاجعة اللیلة السابعة بعد الالف لواسینی الاعرج. رسالة ماجستر، جامعة 8 مای 1945 قالمة. کلیة الاداب و للغات.
تۆفیق، كەریم (٢٠١٢). كاریگە ری ئیسلام لەسەر كەلتووری كورد: بێ دەزگەهێ چاپێ.
حیتۆ، عارف (٢٠١٢). سترانێن پەلا كۆبەرهەمێ شیعری. بەرگێ ئێكێ و دووێ. هەولێر: ژ وەشانێن مەڵبەندێ گشتیێ ئیكەتی یا نڤیسەرێن كورد.
حیتۆ، عارف (٢٠١١). گڤە بایەكێ كانوونی. دهوک: بەلاڤکرنا ئێکەتیا نڤیسەرێن کورد ..
حیتۆ، عارف (٢٠١٨). نزایێن ئاگرى، کەربا دلسۆژ. شعر. هەولێر: بێ دەزگەهێ چاپێ.
حیتۆ، عارف (٢٠٢٠) . وەرگوهێزکێن مژەوی. دهوک: بێ دەزگەهێ چاپێ.
رسول، عزالدین مصطفی (١٩٦٨). الواقعیة فی الادب الكردي. بیروت: منشورات المكتبة العصریة..
زاید، علی عشری(١٩٩٧). استدعاء الشخصیات التراثیة في شعر العربي المعاصر. القاهرة: دار الفكر العربي للطبع و النشر.
عەبدولرحمان، ئەرشد حیتو (٢٠٢٠). هێمایێن ئایینی دهۆزانا نویخوازا كوردیدا ئەحمەدی مەلا ـ سەباح رەنجدەر ـ عارف حیتۆ ـ كەژال ئیبراهیم وەك نموونە، ناما دكتورایێ. زانكوی سەلاحەدین. كولیژی زمان.
عبید، ئەرخەوان محمد (٢٠١٤). دیاردە كولتووریەكان لە (مەم وزین) ی (ئەحمەدی خانی) دا. نامەی دكتورا. زانكوی سلێمانی. سکوڵی زمان. بەشی کوردی.
شوانی، محمد (٢٠١٠). دەربارەی چەمكی كلتور.سلێمانی: گوڤاری گزنگ. ژ(86): دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم..
عبدالرحمن، شڤان جرجیس (2018). رەنگڤەدانا ئەفسانێ‌ د رومانا دەڤەرا بەهدیناندا دهوك: وەشانخانا گازی.
فەرەج، شاخەوان جەلال (٢٠١٣). تابۆ وەك نموونەیەكی پەیوەندیی نێوان زمان و كلتور: بەرێوەبەرێتی چاپ و بلاوكردنەوە سلێمانى.
گولی، مسعود خالد(2002). فەرهەنگا گولی( فارسی-کوردی)دەزگەهاچاپ وەشانێسپیرێز، دهوک.