هاتنا فۆڕم و کارێن ڕێژەیی د ڕستا کارێ مەرجداڕومانا (مرۆڤێ بەلەچەک) وەکو نموونە
Abstract
ڕێژا مەرجى(دانانى/ئینشائی) یا کارى هەر وەکو ڕێژا ڕاگەهاندنێ و فرمانى د گەلەک زماناندا ب ڕێیا فۆڕمێ کارى دهێتە دەستنیشانکرن، زمانێ کوردی (گۆڤەرا بەهدینى) ئێک ژ ئەوان زمانانە کو ب ڕێیا مۆرفیمێن ڕێزمانى وەکو (-با، -ب) د تافێ بووریدا و (ب-) د تافێ دهێتدا کارێ مەرجی دهێتە جوداکرن ژ کارێن دى. دەمێ ئەڤ کارە د ڕستێدا دهێت، دبیتە مەرج بۆ رویدانا کارەکێ دى، بەلێ دەمێ ئەڤ جورێ کارى د ڕستێدا ل گەل هندەک پەیڤان (فۆڕم و کار)ێن هەلویست دەربڕ دهێت، مەبەستێن جودا جودا یێن وەکو( خوزیاتى، ئەگەرى، گۆمان، ...هتد) دەردبڕن. ئەڤ ڤەکولینە هەولددەت ڤەکولینێ ل سەر نموونێن ئەوان لاڕستێن هەلویست دەربڕ ( ئانکو فۆڕم و کارێن ڕێژەیی) د ئەوان ڕستێن کارێ وان کارێ مەرج یێن دەڤەرا بەهدینی بکەت ل دویف ڕێبازا وەسفی و بنەمایێن شێوازێ ئامارى، ژبۆ ئەڤێ چەندێ رۆمانا (مرۆڤێ بەلەچەک) هاتیە وەرگرتن. بۆ مە دیار بوو کو نە بتنێ (فۆڕم) مەبەستێن ڕستا کارێ مەرجى دیار دکەت، بەلکو هندەک لاڕستە ژى کو خودان کارێن بهێز و بێهێز ژى ل دەمێ ل گەل دهێن، دبنە ئەگەرێ پەیداکرنا مەبەستێن جودا جودا.
د ئەنجامدا دیار بوو کو هەمى جاران ڕستا کارێ مەرجى ڕستەکا نەسادەیە، لاڕستەک ب شێوێ نەسیستەمى (فۆڕمێ ڕێژەیی) ل گەل دهێت یانژى ب رێکا ئەوان کو د لاڕستەکا سیستەمیدا دهێن کو چێدبیت کارێ ئەوێ بێهێز ژى بیت، هەلوێستێن جوداجودا دەردبڕن.
Downloads
References
(2) د ئەڤێ ڤەکولینێدا مە بکورتێ بووچوونێن ڕێزمانڤانان دانەدیارکرن، چونکى د هندەک ڤەکوولینێن بەرى مە ئاماژە ب هندەک ژ ئەڤان بووچوون و هەلسەنگاندنا ئەوان هاتیەکرن، بۆ نموونە بنێڕە: بائیز عمر احمد، ١٩٩٩ :٧٥-٨٣)
(3) د ئەڤێ ڤەکۆلینێدا بتنێ مە کارێ سادە ژ لایێ پێکهاتنێڤە وەرگرتییە، ژ بەر کو د گۆڤارێدا ژمارا لاپەڕێن ڤەکۆلینان سنووردارکرییە، ژ بۆ خۆ دویر ئێخستن ژ لاپەڕێن زێدە.
(4) نیشانا ڕێککەڤتنێ ل ڤێرێ ل گەل بەرکاری ڕێکدکەڤیت، چونکى کار یێ تێپەڕە.
(5) هندەک ئاخڤتنکەرێن دەڤەرا بەهدینان دەنگێن (ە) یان(ا) ل پشتى نیشانا رێککەڤتنێ دبێژن، وەکو:- ئەز کەڤتبامە/ ئەز کەڤتباما، ئەڤەژى وەکو دیاردەکا فونەتیکیە.
(6) ئەڤ پێزانینە ل دویڤ ئەوێ تێکەلی و هەڤالینیا ڤەکۆلەری ل گەل خەلکێ ئەوان دەڤەران بوویە. هەروەسا (بائیز عومەر)ى ئاماژە دایە ئەڤێ نیشانێ د پەراوێزا لاپەرە ٤٢ دا ( بنێڕە: بائیز عمر احمد،١٩٩٩: ٤٢)
(7) (نی) کورتکرییا (نیشانە)یە.
(8) (تا) کورتکرییا (تاف)ە.
لیستا ژێدەران
پەرتووک:-
ئەورەحمان حاجى مارف، رێزمانی کوردى، بەرگى یەکەم (وشەسازى) بەشى پێنجەم (کردار)، چاپی دووەم، چاپخانەى رۆژهەلات، هەولێر،(٢٠١٤)
ساجیدە عەبدوللا فەرهادی، رستە وپاش رستە، چاپی یەکەم، هەولێر، (٢٠٠٨).
شهاب شێخ تەییب تاهیر، چەند بابەتێکی زمانەوانی، چاپخانا نارین، هەولێر ،(٢٠٢٠)
صادق بهاءالدین ئامێدى، رێزمانی کوردی کرمانجیا ژوری و ژێری یا هەڤبەرکرى، چاپائێکی، زانکوى صلاح الدین، هەولێر،(١٩٨٧).
عەلی روخزادی، رێزمانی کوردی سورانی، چاپی یەکەم، بلاوکردنەوەى کوردستان، (١٣٨٩)، (٢٠١٠).
غازى عەلى خورشید، رێزمانا فەرمى، چاپی یەکەم، چاپخانا سەردەم، (٢٠١٣).
لژنەیەک ژ وەزارەتا پەروەردێ، زمان و ئەدەبێ کوردى بو پولا دوازدێ ئامادەیی، چاپا هەفتێ، (٢٠٢١).
نەریمان خوشناو، ڕێزمانى کوردى، چاپى پێنجەم، چاپخانەى هیڤی/ هەولێر، (٢٠١٣).
وریا عومەر ئەمین، رێزمانی کاری زمانی کوردی، چاپخانەی زانکوی سەلاحەدین، هەولێر،(٢٠١٦).
ژێدەرێ نمونەیان:-
فاضل عمر، رۆمانا ( مرۆڤێ بەلەچەک)، چاپا ئێکێ، چاپخانەى هیڤی - هەولێر، (٢٠١٧).
نامێن ئەکادیمى:-
بائیز عومەر ئەحمەد، تێنس لە دایالێکتى ژوروى زمانی کوردى((گوڤەرى بادینى))، ناما ماستەرێ، کولیجى ئاداب، زانکۆى سەلاحەدین،(١٩٩٩).
بائیز عومەر ئەحمەد، دەربرینى رێژە لە دایالێکتى ژوروى زمانی کوردى((گوڤەرى بادینى))،ناما دکتۆرا، کولیجى زمان،زانکۆى سەلاحەدین،(٢٠٠٥).
بنار عبدالجبار جمیل، کاراکتەرە سینتاکسی و سیمانتیکیەکانى کردار لە کوردیدا، ناما ماستەرێ، کولیژى پەروەردە، زانکوى سلاحەدین، هەولێر، (٢٠١٥).
پەسار محەمەد حەسەن سەعید،ڕولێ لاڕستێ د ڕستێن لێکداى و ئالوزێن زمانێ کوردیدا،ناما ماستەرێ،سکولا ئادابێ،زانکۆیا دهوک،(٢٠١٣).
دلڤین سەعید صالح، لادان د رستا نەسادەدا (گۆڤەرا بەهدینی)، ناما ماستەرێ، کولیژا زانستێن مرۆڤایەتى، زانکویا دهوک، (٢٠١٦).
ژیروان سەعید حاجى بەدرى،تایبەتمەندیێن فونولوژی و رێزمانى د دڤوکا زاخودا،ناما ماستەرێ،کولیژا ئادابێ،زانکویا دهوک،(٢٠١١).
نەسرین فەخرى، ڕستە و چمکى ڕستە بەگشتى و تایبەتمەندییەکانى لە زمانى کوردیدا، جامعە صلاح الدین، عمادة الكلية الاداب، بەغدا،( ٢٠٠٢).
گۆڤار:-
بائیز عومەر ئەحمەد؛ شلێر نایف ئەمین، لارستە د دیالێکتا سەرى یا زمانێ کوردیدا (گوڤەرا بەهدینى)، گوڤارا زانکۆیا دهۆک، بەرپەندا (١٢)، ژمارە (٢)، دهۆک، (٢٠٠٩).
پەرتووک ب زمانێ ئینگلیزى:-
CAPTAIN R. F. JARDINE, ASSISTANT POLITICAL OFFICER, DOHUK, BAHDINAN KORMANJI, (1922).
Collins,Peter.Modals and quasi-modals in world Englishes. World Englishes, (2009).
David Crystal, A Dictionary of Linguistics&Phonetics, fifth edition) ,2003(.
F. R. Palmer's Mood and Modality in (1986).
Mackenzie, D.N./ KURDISH DIALECT STUDIES-1// Oxford University Press London// (1961).
Palmer، Frank Robert. Modality and the English modals، 1st edn. London: Longman,(1979).
پەرتوک ب زمانێ فەرەنسی:-
Blau, J./ LE KURDE DE CAMADIYA ET DE DJABAL SINDJAR/ Paris/ Librairie C. Klincksieck/ (1975).
پەرتوک ب زمانێ عەرەبی:-
الامیر جلادت بدخان و المستشرق الفرنسی روجیە لێسکو، قواعد اللغە الکوردیە(( اللهجە الکرمانجیە))، ترجمە: دولار زنکى،طبع فی مطابع دار المعلم، ١٩٧٠.
جون لاینز// اللغة و المعنى و السياق // ترجمة: عباس صادق الوهاب// مراجعة: يوئيل عزيز// الطبعة الاولى// دار الشئوون الثقافية العامة// بغداد// ١٩٨٧.
گوڤار ب زمانێ ئینگلیزى:-
SHIVAN SHLAYMOONTOMA and HAVAL ISMAIL AHMAD SIMO, MODALITY IN ENGLISH AND KURDISH: A CONTRASTIVE STUDY, Journal of University of Duhok.,Vol. 23, No.1, (2020).
گوڤار ب زمانێ فارسی:
جمشید مظاهرى، سید مرتضى هاشمى و سید مهدى متولى، بررسی و تحلیل وجە التزامى در دستور زبان فارسی،
مجلەعلمى- پژوهشى دانشکدە ادبیات و علوم انسانى دانشگاە اصفهان، دورە دوم، شمارە سى و هشتم،پاییز (١٣٨٣)، (٢٠٠٤).
فریار اخلاقی، بایستن، شدن و توانستن: سە فعل وجهى در فارسی امروز. دستور ٣، (١٣٨٦)، (٢٠٠٧).
جلال رحیمیان؛ محمد عموزادە، افعال وجهى در زبان فارسی و بیان وجهیت، پژوهش هاى زبانى، دورە ٤، شمارە ١، بهار و تابستان، (١٣٩٢)، (٢٠١٣).
It is the policy of the Journal of Duhok University to own the copyright of the technical contributions. It publishes and facilitates the appropriate re-utilize of the published materials by others. Photocopying is permitted with credit and referring to the source for individuals use.
Copyright © 2017. All Rights Reserved.
