ڕاپەڕینا باژێرێن فینیقی و قوبرس ل دژی دەولەتا هەخامەنشییان ( 351 - 345 ب.ز)

  • ATAM MUSTAFA ABDULQADIR Besikci Center for Humanity Studies, University of Duhok, Kurdistan Region-Iraq
  • MOHAMMED SALIH TAYIB SADIQ Dept. of History, College of Humanities, University of Duhok, Kurdistan Region
Keywords: ڕاپەڕین، هەخامەنشی، باژێرێن پەڕاڤیێن ڕۆژهەلاتا دەریا ناڤەڕاست، یونان و میسر

Abstract

پشتی لەشكەركێشیێن داریوشێ ئێكێ و خەشایارشا بۆ سەر یونان، ژ وێ قۆناغێ پێڤە ب درێژاهیا دەسەلاتداریا هەخامەنشییان (الأخمينيين)، سنۆرێن ڕۆژئاڤایا ئیمپڕاتۆریا ناڤبری ئارامی و سەقامگیریەكا هند بخوەڤە نەدیت. تێكچوونا سەقامگیریا ناڤچەیێ پشتی هەڤڕكیا ئەردەشیرێ دوویێ و كورۆش گەنج ل 401 ب.ز، لسەر تانج و تەختی گەهشتە كوپیدكێ. د وێ ناڤبەرێدا مسرییان ئەڤ هەڤركییە ب دەرفەت زانی، شێیان سەربەخۆییا خوە بدەست بینن و بدرێژاهیا سەربەخۆییا خوە كو زێدەتر ژ نیڤ سەدە ڤەكێشا ل پاڵ یونانییان ب دژواری ل دژی سیاسەتا هەخامەنشییان ل ناڤچەیێ دا ڕاوەستیان و بەردەوام خەلكێ باژێرێن پەڕاڤی یێن ڕۆژهەلاتا دەریا ناڤەڕاست ئانكو فینیقیا، قوبرس و ئاسیا بچووك ژبۆ ڕاپەڕینێن ل دژی هەخامەنشییان هانددان. ئەڤجا ئارمانجا ڤێ ڤەكۆلینێ دەستنیشانكرنا هۆكارێن ڕاپەڕینا باژێرێن فینیقیا و قوبرس ب سەركێشییا باژێرێ صەیدونە كو ل دژی ئەردەشیرێ سێیێ (أرتحششتا الثالث)پادشاهێ هەخامەنشی ڕاپەڕین. ڤەكۆلین ژلایێ ڕیباز و خوەزایێ ڤە ب ڕەنگەكێ ڕاڤەیی - شرۆڤەكاری هاتیە ئەنجامدان. بەلگەیێن كو د ڤەكۆلینێدا هاتینە بكار ئینان ب ڕەنگەكێ زانستی هاتینە خڕڤە كرن و پاشی هاتینە نرخاندن. ئەنجاما گشتی یا ڤەكۆلینێ ڤێ یەكێ نیشانددەت كو جۆرە نەساقامگیریەكا سیاسی د ناڤچەیێدا هەبوویە كو ب پشتەڤانیا یونانییان و میسرییان ژبۆ خاڤ كرنا فشارێن هەخامەنشییان لسەر میسرێ و دەولەت باژێرێن یونان دهاتە ئەنجامدان

Downloads

Download data is not yet available.

References

1 – ژێدەرێن عەرەبی
حتي، فلیب، (1958)، تاریخ سوریە و لبنان و فلسطین، ترجمە جورج حداد، عبدالمنعم رافق، مراجعە و تحریره: جبرائیل جبور، بیروت: دارالثقافە - بیروت.
حسن، سلیم، (2019)، موسوعة مصر القدیمة (الجز‌ء الثالث عشر)، القاهرە: الناشر مۆسسة هنداوي.
سلامة عبدالرضا حسين، أيمان شمخي جابر، (2022)، "السياسة الاخمينية و دورها في ثورة صيدا عام 346 ق.م"، مجلة آداب ابصرة، العدد (100).
طه باقر، فوزي رشید و رضا جوداد الهاشمي، 1979: تاریخ ایران القدیم، بغداد: جامعە بغداد.

2 – ژێدەرێن فارسی
استرابو، (1382)، جغرافیای استرابو: سرزمین های زیر فرمان هخامنشیان، ترجمە همایون صنعتی زادە، تهران: موقوفات دكتر افشار یزدی.
برن، ا. ێ‌، (1387)، "ایران و یونانییان"، تاریخ ایران كمبریج دورەهای ماد و هخامنشی، جلد دوم قسمت اول، ویراستار: ایلیا گرشویچ، ترجمە تیمور قادری، تهران: مهتاب.
بروسیوس، ماریا، (1392)، ایران باستان، ترجمە عیسی عبدی، تهران: ماهی.
بریان، پی یر، (1391)، تاریخ هخامنشیان از كورۆش تا اسكندر، جلد دهم بخش دوم، ترجمە مرتضی ثاقب فر، تهران: توس.
پوتی، تی یری، (1388)، "حضور و نفوذ ایران در قبرس"، تاریخ هخامنشیان: آ‌سیای صغیر و مصر، ویراستاران: هلن سانسیسی وردنبورخ و آ‌ملی كورت، ترجمە: مرتضی ثاقب فر، جلد ششم، تهران: توس.
پیرنیا، حسن، (1390)، ایران باستان، جلد دوم، تهران: نامك.
حتی، فلیپ خوری، (1382)، شرق نزدیك در تاریخ، یك سرگـــذشت پنج هزار سالە، ترجمە: قمر آ‌ریان، تهران: علمی و فرهنگی.
خداددادیان، اردشیر، (1386)، تاریخ ایران باستان، جلد اول، تهران: سخن.
داندامایف، محمد ع، (1389)، تاریخ سیاسی هخامنشی، ترجمە فرید جواهر كلام، تهران: فرزان روز.
زرین كوب، عبدالحسین، (1390)، تاریخ مردم ایران: ایران قبل از اسلام، تهران: امیر كبیر.
فرانسواسال، ژان، (1388)، "گندم، روغن و شراب...": یاداشت هایی دربارە مبادلات بازرگانی در مدیترانە شرقی پیرامون اواسط هزارە یكم ق.م.، تاریخ هخامنشیان آ‌سیای صغیر و مصر، ویراستاران: هلن سانسیسی وردنبورخ و آ‌ملی كورت، ترجمە: مرتضی ثاقب فر، جلد ششم، تهران: توس.
فرای، ریچارد نلسون، (1386)، میراث، باستانی ایران، ترجمە: مسعود رجب نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
فرای، ریچارد نلسون، (1388)، تاریخ باستانی ایران، ترجمە مسعود رجب نیا، تهران: علمی و فرهنگی.
كورت، آ‌ملی، (1398)، هخامنشیان، ترجمە: مرتضی ثاقب فر، تهران: ققنوس.
كوك، جان مانوئل، (1387)، "ظهور هخامنشیان و تأسیس امپراتوری ایشان" تاریخ ایران كمبریج دورەهای ماد و هخامنشی، جلد دوم قسمت اول، ویراستار: ایلیا گرشویچ، ترجمە تیمور قادری، تهران: مهتاب.
گریشمن، رومن، (1388)، ایران از آ‌غاز تا اسلام، ترجمە محمد معین، تهران: علمی و فرهنگی.
لوكاس، هنری، (1387)، تاریخ تمدن، ترجمە عبدالحسین آذرنگ، جلد 1، تهران: سخن.
هرودوت، (1389)، تاریخ هرودوت، ترجمە مرتضى ثاقب فر، جلد اول، تهران: اساطیر.
والین خا، ھ . ت، (1388)، "نیروی دریایی باستانی ایران و پیشینیان آ‌ن"، تاریخ هخامنشیان: منابع، ساختار و نتیجە گیری، ویراستار: هلن سانسیسی وردنبورخ، ترجمە مرتضی ثاقب فر، جلد یكم، تهران: توس.

3 – ژێدەرێن لاتینی
Diodorus of Sicily, 1968: The Library of History, vol. 1-2. Translation By C. H. Oldfather. The Loeb Classical Library. Cambridge Masschusetts & London.
Elayi, J., (1980), “The Phoenician Cities in the period”, The Journal of the Ancient Near Eastern Society of Columia University 12, pp. 13-28.
Elayi, J., (1988), Penetration grecque en Phenicie sous I’empire Perse. Nancy.
Grayson, A. K.,( 1975), Assyrian and Babylonian Chronicles, Locust Vally, New York.
Grosso, F., (1958), “Gli Eretriesi deportati in Persia”, Rivista di filologia e di istruzione classia 36, pp. 350-375.
Kienitz, F. K., (1953), Die politische Geschichte Agyptens von 7. Bis zum 4. Jahrhundert von der Zeitwende, Berlin.
Olbrycht, Marek. Jan., (2010), “Macdonia and Persia”, Acompanion To Ancient Macedonia, Editied by: Josef Roisman & Ianworthing ton.
Published
2023-10-31
How to Cite
ABDULQADIR, A. M., & SADIQ, M. S. T. (2023). ڕاپەڕینا باژێرێن فینیقی و قوبرس ل دژی دەولەتا هەخامەنشییان ( 351 - 345 ب.ز). Journal of Duhok University, 26(2), 679-687. https://doi.org/10.26682/hjuod.2023.26.2.41
Section
Humanities and Social Sciences