پاڵنه‌ره‌كانى ده‌ستپێكى تاوانى ئه‌نفال (چه‌مى زه‌نگه‌نه به‌نمونه)
Abstract
له مێژووى دامه‌زراندنى ده‌وڵه‌تى عێراقدا تاوانی جۆراوجۆر له‌به‌رامبه‌ر نه‌ته‌وه‌ى كورد ئه‌جنامدراوه.تاوانه‌كانیش له‌الیه‌ن ئه‌و
ده‌سه‌ێلتدارانه‌وه‌ئه‌جنامدراوه، كه هاتوونه‌ته سه‌ر حوكم. ئه‌ویش به پێى ده‌سه‌ێلتیان و بارودۆخى ووێلتانى ناوچه‌كه له‌گه‌أل یه‌كرت
كاریگه‌رى راسته‌وخۆیان هه‌بووه له‌سه‌ر چۆنیه‌تی ئه‌جنامدانى ئه‌و تاوانه.ئه‌وه‌ش ئایا مه‌به‌ستیان له ناوبردنى هه‌موو كورد بووه یان
به‌شێكى نه‌ته‌وه‌ى كورد؟ بریاردانیش له‌و باره‌یه‌وه كارێكى هه‌روا ئاسان نیه‌وپێویستى به رێكاره‌كانى زانستى و دادگایی هه‌یه بۆ
سه‌ملاندنى مه‌به‌ستى تاوانكارى و ده‌رخستنى كاریگه‌ریه‌خراپه‌كانى ئه‌و تاوانانه له‌سه‌ر مرڤایه‌تى به‌گشتى بۆ رێگه لێگرتنى و
دووباره‌نه‌بوونه‌وه‌ى به‌تایبه‌تى به‌رامبه‌ر نه‌ته‌وه‌ى كورد. تاوانى ئه‌نفالیش له‌و ره‌هه‌نده‌وه،كه یه‌كێكه له‌و تاوانانه‌ى مرۆڤایه‌تى
به‌گشتى و ووێلتانى باێلده‌ست به‌تایبه‌تى شه‌رمه‌زارن له‌به‌رامبه‌ریدا، پێویستى به توێژینه‌وه‌ى زانستیه له هۆكاره‌كانى ئه‌جنامدان و
ئاشكراكردنى مه‌به‌ستى تاوانكاران ودیاریكردنى ته‌واوى ئه‌و ئاماده‌كاریانه‌ى كه گریاونه‌ته‌به‌ر بۆجێبه‌جێكردنى ئه‌و تاوانه و
چۆنیتى هاوبه‌شى كردنى گروپى تاوانكار. تاوانى چه‌مى زه‌نگه‌نه‌ش وه‌ك یه‌كێك له‌تاوانه‌كانى پێش ده‌ستپێكى ئه‌نفال له باشورى
كوردستان ڕۆڵ و كاریگه‌رى بووه له‌سه‌ر دیاریكردنى پاڵنه‌ره‌كانى ده‌ستپێكى تاوانى ئه‌نفال له كوردستان
Downloads
References
الجرائم الدولیه، المح كم الدولیه الجن ئیه، الگبعه
األولى 2001, ص7.
الدكتور ماهر عبد شویش الدره، شرح ق نون العقوب ت، القسم
الخ ص، المكتبه الق نونیه، الگبعه االولى ) 1988
( الگبعه الپ نیه) التوجد السنه (، بغداد ,ص4.
دكتور على عبدالقادر القهوجی، سه‌رچاوه‌ى پێشوو, ل45.
الدكتور زیاد عتیانى, احملكمه اىنائیه الدولیه و تگور الق نون
الدولی الجن ئی، منشورات احللیب احلقوقیه 2009
ص23.
الدكتور زیاد عیتانی ،هه‌مان سه‌رچاوه‌ى پێشوو,ص25.
د.مورشید ئه‌محه‌د ئه‌لسه‌ید، ئه‌محه‌دغازى هورمزى، وه‌رگێرانى
ئاسۆ كریم، دادگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى تاوانكارى، چاپى یه‌كه‌م
,كوردستان 2005 ,ل12.
ڕێبوار ڕه‌مه‌زان عه‌بدوڵاڵ ،جینۆسایدى بارزانیه‌كان له‌سه‌ده‌ى
بیستدا،چاپخانه‌ى مناره،هه‌ولێر،2011،ال181.
د.سروه‌ر عبدالرمحن عمر ،سنجار أمام الفتاوى الرینیه واحلمالن
التوسعیه،ت/بیستون على كریم ،مگبعه سردم
.74-33ال2018السلیمانیه
د.سروه‌رعبدالرمحن عمر،االباده اىماعیه لالیزیدینی یف التاریخ
اسبابهاونتائجها ،ت/بیستون على كریم /مگبعه سردم
السلیمانیه ،2018,ل27.
]10 ]د.سه‌روه‌ر عبدالرمحن عومه‌ر ،ژنانى ئێزیدى وه‌ك كه‌نیزه‌ك
،چاپخانه‌ى سه‌رده‌م ،سلێمانى 2016،ال)32-37.)
خه‌بات عه‌بدوڵاڵ،كوردو ئه‌وانى دیكه،چاپخانه‌ى
ڕه‌نج،سلێمانى،2010،ال155-157.
له‌تی فاتیح فه‌ره‌ج،كوردوكركوك،ل2،چاپخانه‌ى شه‌هید ئازاد
هه‌ورامى ،كه‌ركوك،2013،ال12-13.
د.سۆزان كریم مسته‌فا،به‌عسیزم وكورد،1947-
1957چاپخانه‌ى حه‌مدى ،سلێمانى،2007 ، ال231.
حممد ڕه‌ئوف عه‌زیز ،ئه‌نفال وڕه‌هه‌نده سۆسیۆلۆجیه‌كان،چاپخانه‌ى
تیشك،سلێمانى،2005،ال43-44.
د.مارف عمر گوڵ،جینۆسایدى گه كورد،ل4،ده‌زگاى ئاراس،
هه‌ولێر،2007،ال30-35.
سۆران عومسان عارف،ڕاگواسنت و به‌عه‌ره‌بكردنى
.71-67ال2005 4ژ،88 گۆڤارى،كه‌ركوك
مه‌ال شاخى،ئه‌نفا خاڵخااڵن،چاپخانه‌ى
داناز،سلێمانى2001ال3.
نه‌وشریوان مسته‌فا ئه‌منی،خوالنه‌وه له‌ناو بازنه‌دا،چاپخانه‌ى
مه‌ڵبه‌ندى ئاوه‌دانى،1999،ال47.
هێمن كامی ،ئه‌نفا چوارو كاریگه‌رییه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانى له‌سه‌ر
گه‌نج و كه‌سوكارى ئه‌نفال ،چاپخانه‌ى كارۆ ،سلێمانى
. 8ال،2011،
گۆران سالم حمه‌مه‌د،ئه‌نفال وه‌ك جینۆسایدى كورد له‌یاساو بڕیارى
نێوده‌وڵه‌تاندا ،ڕۆژنامه‌ى بابه ڕوشه ،ژ3ئایارى
.5ال،2019
عه‌بدولكه‌ریم مه‌محود ،ڕه‌شه‌باى ژه‌هرو ئه‌نفال، 2،چاپخانه‌ى
پریه‌مێرد،سلێمانى ،2003ال104.
االستاز الدكتور على حسنی خل ، االست ژ المس عد الدكتور
سلگ ن عبدالق در الش وی، املبادئ العامه فى القانون
العقوبات، جامعه بغداد 1987 ص137.
القهوجی، سه‌رچاوه‌ى پێشوو ص61.
أ.د. صالح الدین أمحد، دراسات فى القانون الدو العام،
ج معه جیه ن الخ صه-أربیل، الگبعه الپ لپه2011
ص 79.
په‌میاننامه‌ى نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان ساڵى 1945.
د. مورشیدئه‌محه‌د ئه‌لسه‌ید,روانگه‌ى نیوده‌وڵه‌تى،سه‌رچاوه‌ى
پێشوو ال 392.
ته‌فسریى رامان له‌ماناو مه‌به‌ستى قورئان، ئه‌محه‌د كاكه مه‌محود،
چاپى دووه‌م، چاپخانه دارالفكر- به‌یروت، لوبنان
372 ال 2009
ابو القاسم احلسنی بن حممد ) الراغب االصفهانی ( مفردات ألف
القر‌وان دار القلم ، دمشق جلد 1 ص 885 .
قورئانى پریۆز، ته‌فسریی ئاسان، سوره‌تى ئه‌نفال جوزئى 9 ال 177
حمه‌مه‌د ره‌وف، پاكیزه‌كانى ئه‌نفال، چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى كه‌مال
، له‌بێلوكراوه‌كانى ده‌زگاى رۆشنبریی مجال عریفان
.14-13ال 2014
د. شێركۆ كرمانج,ئه‌نفال وپاڵنه‌رى ڕه‌گه‌زى كوردله‌پارێزگاى
كركوك,ساڵنامه‌ى ئه‌نفالناسى ژماره)2 )ى ساڵى 2018
ال57.
)جینۆسایدى گه كورد له‌ڕوانگه‌ى یاساى تاوانكارى
نێوده‌وڵه‌تیه‌وه(, ئاواره حسنی ,چاپخانه‌ى حه‌مدى ,چاپى
یه‌كه‌م,2017 ال24.
احملامى گ رق جامباز,چحایا عملیات االنفال 1988 ال40 بیان
رقم )3109)صادر من القیاده العامه للقوات املصلحه.
أتفاقیه منع جرمیه االباده اىماعیه واملعاقبه علیها ص2 .
د. هونه‌ر أمنی حسن، ئافته‌ریفریات، تاوانى جینۆسایدله‌عریاقدا
كێشه‌كانى به‌رپرسیاریه‌تى تاوانكارى، مۆسكۆ 2015
ل16.
هه‌مان سه‌رچاوه ال 24
ا الدكتور على حسنی خل , ملبادئ العامه فى القانوون
العقوبات, سه‌رچاوه‌ى پێشوو, ل 137.
په‌میاننامه‌ى نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان ساڵى 1945.
رێككه‌وتننامه‌ى مافه‌شارستانى و مه‌ده‌نیه‌كان ساڵى 1986
َ په‌میاننامه‌ى سیڤه‌ر سالى 1920
ابراهیم جمید , خاڵۆبازیانى وگێژاوى ئه‌نفال.گۆفارى
ئه‌نفالنامه,ژماره )71)ى ساڵى حه‌وته‌مى 2016.
چاوپێكه‌وتنى توێژه‌ران له‌گه‌ڵ )وه‌ها فاتح صاڵح(,چه‌مچه‌ماڵ,
1975 خاڵۆبازیانى, به‌روارى چاوپێكه‌وتن
.2019/6/13له
چاوپێكه‌وتنى توێژه‌ران له‌گه‌ڵ )به‌رزان امحد كریم(,كه‌ركوك,
1969 جافان, به‌روارى چاوپێكه‌وتن له 24/6/2019.
چاوپێكه‌وتنى توێژه‌ران له‌گه‌ڵ )كاوه كریم
فارس(,1972,خاڵۆبازیانى. به‌روارى چاوپێكه‌وتن له
.2019 /6/20
چاوپێكه‌وتنى توێژه‌ران له‌گه‌ڵ )زاهده حممد امحد(, چه‌مچه‌ماڵ,
1951 خاڵۆبازیانى. به‌روارى چاوپێكه‌وتن له
.2019 /6/17
چاوپێكه‌وتنى توێژه‌ران له‌گه‌ڵ )نازم فاتح غفور(,كه‌ركوك,1975
شێخ جریى سه‌روو. به‌روارى چاوپێكه‌وتن له
.2019 /6/24
چاوپێكه‌وتنى توێژه‌ران له‌گه‌ڵ )رمحه یون حممد(,سلێمانى
,1953,خاڵۆبازیانى. به‌روارى چاوپێكه‌وتن له
.2019 /6/20
It is the policy of the Journal of Duhok University to own the copyright of the technical contributions. It publishes and facilitates the appropriate re-utilize of the published materials by others. Photocopying is permitted with credit and referring to the source for individuals use.
Copyright © 2017. All Rights Reserved.
